Müellifin telif ettiği maddeler veya madde bölümleri
ABDURRAHMAN VEndülüs Emevî halifesi (29 Kasım 1023-14 Ocak 1024).
ABDÜLVÂHİD el-MERRÂKÜŞÎMağrib ve Endülüs tarihinin ana kaynaklarından olan el-Muʿcib fî telḫîṣi aḫbâri’l-Maġrib adlı eserin müellifi.
AĞLEBÎLERİfrîkıye, Cezayir ve Sicilya’da hüküm süren bir İslâm hânedanı (800-909).
AHBÂRU MEKKEEbü’l-Velîd Muhammed b. Abdullah el-Ezrakī’nin (ö. 250/864 [?]) Mekke’nin tarihî, coğrafî ve topografik durumu hakkındaki eseri.
AHMEDÎLÎLERMerâga ve Tebriz’de hüküm süren bir İslâm hânedanı (1108-1227).
ALAMUTİran’da Elburz dağları üzerinde, Kazvin’in kuzeydoğusunda yer alan müstahkem bir kale.
ALTUNTAŞ el-HÂCİBGazneliler’in Türk asıllı Hârizm valisi ve Altuntaş hânedanının kurucusu.
ÂMİRÎLER1021-1094 yılları arasında Belensiye’de (Valencia) hüküm süren bir İslâm hânedanı.
AMMÂROĞULLARI1070-1109 yılları arasında Trablusşam ve civarında hüküm süren bir aile.
AMMÂROĞULLARI1327-1401 yılları arasında Trablusgarp’ta hüküm süren bir hânedan.
ANEZEGünümüzde de varlığını sürdüren çok eski bir Arap kabilesi.
ANNÂZÎLERİran-Irak sınırındaki bölgede 991-1117 yılları arasında hüküm süren bir İslâm hânedanı.
ARAGONİspanya’nın kuzeydoğusunda bağımsız bir bölge; 1035-1833 yılları arasında burada hüküm süren ve Endülüs’teki İslâm hâkimiyetine son veren hıristiyan krallığı.
ARGUNXVI. yüzyılda Sind bölgesinde hüküm süren bir Türk hânedanı.
ARRÂNOrtaçağ’da Doğu Kafkasya’da bir bölge.
ASR-ı SAÂDETHz. Peygamber’in yaşadığı devir hakkında kullanılan bir terim.
ASR-ı SAÂDETHz. Peygamber ve dönemi hakkında yazılan bazı eserlerin ortak adı.
AYNİCÂLÛT SAVAŞIMemlük ordusuyla Moğol kuvvetleri arasında meydana gelen ve Moğollar’ın ilk defa mağlûp edilerek batıya ilerleyişlerinin durdurulduğu meşhur savaş.
AYNÜLVERDE SAVAŞIHz. Hüseyin’in intikamını almak için harekete geçen Tevvâbîn zümresiyle Emevî kuvvetleri arasında meydana gelen savaş.
AZÎZÜDDEVLEFâtımî Halifesi Hâkim-Biemrillâh’ın Halep valisi.
BARAK HÂCİBKirman’da hüküm süren Kutluğhanlılar hânedanının kurucusu (1222-1235).
BECENil nehri ile Kızıldeniz arasında yaşayan göçebe Hâmî kabilelere verilen ad.
el-BED’ ve’t-TÂRÎHMutahhar b. Tâhir el-Makdisî’nin (ö. 355/966’dan sonra) dinler, mezhepler, İslâm tarihi ve felsefeye dair eseri.
BELÂTÜŞŞÜHEDÂAbdurrahman el-Gāfikī kumandasındaki İslâm ordusuyla Charles Martel’in emrindeki Frank kuvvetleri arasında Poitiers yakınlarında meydana gelen savaş (114/732).
BELİYYECâhiliye döneminde Araplar’ın ölünün mezarı başında aç ve susuz bırakarak ölüme terkettikleri dişi deveye verilen ad.
BENÎ CEHÎRUkaylîler, Mirdâsîler, Mervânîler, Abbâsîler ve Selçuklular’ın hizmetinde bulunan bir vezir ailesi.
BERÂSÂBağdat’ın batı yakasında eski bir yerleşim merkezi.
BERCEVÂNFâtımî Halifesi Hâkim-Biemrillâh devrinde Mısır’da yönetime hâkim olan nüfuzlu bir devlet adamı.
BERÎDÎLERAbbâsî Halifesi Muktedir-Billâh ve halefleri zamanında Irak’taki siyasî olaylarda önemli rol oynayan bir aile.
BERKYARUKBüyük Selçuklu hükümdarı (1092-1104).
BULUKKÎN b. ZÎRÎİfrîkıye’de hüküm süren Zîrîler (Sanhâce) Devleti’nin kurucusu ve ilk hükümdarı.
BÛRÎNÎDımaşklı tarihçi, fakih ve şair.
BÜNDÂRÎEyyûbîler devrinde yetişen meşhur edip ve tarihçi.
CANOĞULLARI1599-1785 yılları arasında Buhara ve civarında hüküm süren bir Türk-İslâm hânedanı.
CÂREskiden Medine’nin Kızıldeniz kıyısındaki zahire ithal limanı olan ve bugün el-Büreyke adıyla anılan küçük bir yerleşim merkezi.
CEBELESuriye’de Lazkiye’nin güneydoğusunda küçük bir liman şehri.
CEBRÎLERXV-XVI. yüzyıllarda Lahsâ merkez olmak üzere Doğu Arabistan’da hüküm süren bir hânedan.
CENDSiriderya kıyısında bugün mevcut olmayan tarihî bir şehir.
CEZVETÜ’l-MUKTEBİSMuhammed b. Fütûh el-Humeydî’nin (ö. 488/1095) Endülüs’ün vali, muhaddis, fakih, edip ve şairlerine dair eseri.
CİZREŞırnak iline bağlı ilçe merkezi.
DÂNİŞMEND GAZİDânişmendli hânedanının kurucusu ve ilk hükümdarı (1071-1085).
DÂNİŞMENDLİLER / 1. Bölüm1071-1178 yılları arasında Sivas, Tokat, Amasya, Kayseri, Malatya ve civarlarında hüküm süren Türkmen hânedanı.
DİYARBEKRÎOsmanlı müelliflerinden, tarihçi ve fıkıh âlimi.
EBÜ’l-FİDÂEyyûbî hânedanına mensup melik, tarihçi ve coğrafyacı.
ESFÂR b. ŞÎREVEYHKuzeybatı İran’ın siyasî tarihinde önemli rol oynayan Gîlânlı kumandan.
EŞDAKEmevî valisi ve kumandanı, tâbiî.
EŞTERHz. Ali’nin sadık taraftarı olan meşhur Arap cengâveri.
FÂKİHÎ Aḫbâru Mekke adlı eseriyle meşhur olan tarihçi.
GÜRHANKarahıtay hükümdarlarına verilen unvan.
HÂRİZMAral gölünün güneyinde uzanan topraklara ve XIII. yüzyıla kadar burada yaşayan halka verilen ad.
HASAN SABBÂHİran’da Nizârî-İsmâilî Devleti’nin kurucusu (1090-1124).
HÛŞENG ŞAH GŪRÎHindistan’da kurulan Mâlvâ Devleti’nin ikinci hükümdarı (1405-1435).
İBN BÎBÎAnadolu Selçukluları hakkındaki el-Evâmirü’l-ʿAlâʾiyye fi’l-umûri’l-ʿAlâʾiyye adlı Farsça eseriyle tanınan İranlı edip ve tarihçi.
İBN HALLİKÂNVefeyâtü’l-aʿyân adlı eseriyle tanınan tarihçi, fakih, edip ve şair.
İBNÜ’l-İBRÎSüryânî tarihçisi, filozof, ilâhiyatçı, edip ve tabip.
İBNÜ’l-KALÂNİSÎTârîḫu Dımaşḳ adlı eseriyle meşhur olan tarihçi, edip, şair ve devlet adamı.
İSTİ‘RÂZAskerî birliklerin teftişi anlamında bir terim.
KAHTABE b. ŞEBÎBAbbâsîler’in kuruluşunda önemli rol oynayan nakib ve kumandanlardan.
el-KÂMİLİzzeddin İbnü’l-Esîr’e (ö. 630/1233) Ortaçağ’ın en güvenilir tarihçilerinden biri olma özelliğini kazandıran eser.
KAVURD BEYKirman Selçukluları’nın kurucusu (1048-1073).
KİTÂBÜ’r-RAVZATEYNEbû Şâme el-Makdisî’nin (ö. 665/1267) Nûreddin Mahmud Zengî ve Selâhaddîn-i Eyyûbî’ye dair eseri.
MELİKŞAHBüyük Selçuklu hükümdarı (1072-1092).
MENŞUR / 1. BölümHükümdar tarafından yapılan bir tayini, bir görev veya muafiyeti yahut iktâ tevcihini bildiren belge.
MEZYEDÎLER997-1163 yılları arasında Merkezî Irak’ta hüküm sürmüş bir İslâm hânedanı.
el-MUHTASAREbü’l-Fidâ’nın (ö. 732/1331) umumi tarih türündeki eseri.
MUVAFFAK el-ABBÂSÎ Abbâsî hânedanının en nüfuzlu şahsiyetlerinden, Mu‘temid-Alellah’ın hilâfet nâibi.
MÜNKIZ (Benî Münkız)1081-1157 yılları arasında merkezi Şeyzer olmak üzere Suriye’nin bazı şehirlerinde hüküm süren Arap hânedanı.
NEVBETOrtaçağ Türk ve İslâm devletlerinde hükümdarlık alâmetlerinden biri.
NİZÂMİYE MEDRESESİNizâmülmülk tarafından başta Bağdat olmak üzere Büyük Selçuklu hâkimiyetindeki çeşitli şehirlerde kurulan medreseler.
NİZÂMÜLMÜLKBüyük Selçuklu veziri, Ortaçağ İslâm dünyasının en başarılı devlet adamlarından.
ÖMER b. HAFSEbû Ca‘fer el-Mansûr’un Sind ve İfrîkıye valisi.
PORSUKBaba, oğul, torun üç Selçuklu kumandanı.
SALTUKLULAR / 1. BölümMerkezi Erzurum olmak üzere Doğu Anadolu’da hüküm süren Türk-İslâm hânedanı (1071-1202).
SENCERSon büyük Selçuklu hükümdarı (1118-1157).
TÂRÎH-i BEYHAKAli b. Zeyd el-Beyhakī’nin (ö. 565/1169) Beyhak’ın tarihine dair Farsça eseri.
TÂRÎH-i GÜZÎDEHamdullah el-Müstevfî’nin (ö. 740/1340’tan sonra) umumi tarihe dair eseri.
TÂRÎHU MEDÎNETİ DIMAŞKEbü’l-Kāsım İbn Asâkir’in (ö. 571/1176) Dımaşk’a ve Suriye’deki diğer bazı şehirlere dair eseri.
TARTÛSSuriye’de Akdeniz kıyısında tarihî bir şehir.
TUTUŞSuriye Selçuklu Devleti’nin kurucusu ve ilk hükümdarı (1079-1095).
UNVAN / 1. BölümBir kimsenin temsil ettiği makam veya göreviyle ilgili olarak anıldığı ad ya da sıfat, hükümdarlık alâmeti.
ÜMMÜ’l-MUKTEDİRAbbâsî Halifesi Mu‘tazıd-Billâh’ın hanımı ve Muktedir-Billâh’ın annesi.
ZENCANİran’da tarihî bir şehir ve idarî birim.
x
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER