AZMİ ÖZCAN - TDV İslâm Ansiklopedisi

AZMİ ÖZCAN

Müellif toplam 90 madde veya madde bölümü telif etmiştir.
TDV İslâm Ansiklopedisi’ne katkıda bulunduğu ilim dalları:
    İslam Felsefesi ve Ahlak, İslam Tarihi ve Medeniyeti, İslam Toplumları ve Coğrafyası, Kelâm ve Mezhepler Tarihi, Tasavvuf, Türk Dili ve Edebiyatı, Türk Tarihi ve Medeniyeti
Müellifin telif ettiği maddeler veya madde bölümleri
BAĞDAT / 4. Bölüm: SON DÖNEM
İslâm dünyasının önemli tarih, ilim ve kültür merkezlerinden biri ve bugünkü Irak’ın başşehri.
BÂRE SEYYİDLERİ
Hindistan’ın siyasî tarihinde önemli rol oynamış bir sülâle.
BENGAL
Bengladeş ile Hindistan’ın Batı Bengal eyaletini içine alan ve aynı adlı körfezi çevreleyen geniş bölge.
BERENÎ
Delhi sultanları hakkındaki Târîḫ-i Fîrûz Şâhî adlı eseriyle tanınan Hintli tarihçi.
CÂGÎR
Hindistan’da hüküm süren Türk devletlerinde geliri maaş yerine veya belli bir hizmet karşılığında memur ve kumandanlara tahsis edilen topraklara verilen ad.
DÂRÜLULÛM / 1. Bölüm
İslâm dünyasında özellikle dinî ilimlerin tahsil edildiği bazı eğitim ve öğretim kurumlarının ortak adı.
EBÜ’l-KELÂM ÂZÂD
Hindistanlı gazeteci-yazar, ilim ve siyaset adamı.
ELIOT, Sir Charles Norton Edgecumbe
İngiliz şarkiyatçısı ve devlet adamı.
ENCÜMEN-i HUDDÂM-ı K‘BE
Hindistan’da 1913 yılında kurulan dinî-siyasî cemiyet.
EYÜP SABRİ PAŞA
Osmanlı bahriye paşası, eğitimci, tarihçi ve yazar.
FEYZÎ, Âsaf Ali Asgar
İslâm hukuku ve Şiî-İsmâilî fıkhına dair çalışmalarıyla tanınan Hindistanlı âlim.
FİRENGÎ MAHAL
Hindistan’ın Leknev şehrinde bulunan dinî eğitim kurumu.
FRANSA / 2. Bölüm: TARİH
Batı Avrupa’da ülke.
HAYDARÂBÂD NİZAMLIĞI
Hindistan’ın güneyinde Bâbürlü devlet adamı Nizâmülmülk Âsafcâh’ın kurduğu 1724-1948 yılları arasında hüküm süren devlet.
HİLÂFET / 2. Bölüm: Osmanlı Dönemi
İslâm tarihinde devlet başkanlığı kurumu.
el-HİLÂL
Ebü’l-Kelâm Âzâd’ın 1912-1914 yılları arasında Hindistan’da yayımladığı gazete.
HİNDİSTAN / 3. Bölüm: TARİH
Güney Asya’da ülke.
HİNDİSTAN HİCRET HAREKETİ
I. Dünya Savaşı’ndan sonra Hintli müslümanların Afganistan’a hicret etmelerini teşvik için ortaya çıkan hareket.
INDIA OFFICE LIBRARY and RECORDS
Londra’da bulunan bir kütüphane ve devlet arşivi.
İNGİLİZ DOĞU HİNDİSTAN ŞİRKETİ
Uzakdoğu ve Hindistan’da İngiliz sömürgeciliğini temsil eden özerk devlet statüsündeki ticaret şirketi.
İNGİLTERE / 1. Bölüm
Avrupa’nın kuzeybatısında bir ada devleti.
İNGİLTERE / 2. Bölüm: İNGİLİZ SÖMÜRGECİLİĞİ
Avrupa’nın kuzeybatısında bir ada devleti.
İNGİLTERE / 3. Bölüm: OSMANLI-İNGİLTERE MÜNASEBETLERİ
Avrupa’nın kuzeybatısında bir ada devleti.
İSLÂMCILIK / 2. Bölüm: İkinci Meşrutiyet
XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde ortaya çıkan dinî-siyasî ideoloji.
İTTİHÂD-ı İSLÂM
XIX. yüzyılın ikinci yarısında özellikle II. Abdülhamid döneminde müslümanlar arasında birlik sağlayarak sömürgeciliğe karşı koymayı amaçlayan siyaset için kullanılan tabir.
İTTİHÂD-ı MUHAMMEDÎ CEMİYETİ
3 Nisan 1909’da İstanbul’da kurulup kısa süre sonra kapatılan siyasî fırka.
KANDEHAR
Afganistan’ın güneyinde bir şehir ve bu şehrin merkez olduğu idarî birim.
KANPÛR
Hindistan’ın Uttar Pradeş eyaletinde bir şehir.
KERÂMET ALİ
Hindistanlı âlim.
KIDVÂÎ
Hindistan Hilâfet Hareketi’nin önderlerinden, yazar, hukukçu ve siyasetçi.
LEKNEV
Hindistan’da Uttar Pradeş eyaletinin merkezi olan şehir.
LEKNEVTÎ
Delhi Sultanlığı’nın Bengal’deki ilk başşehri.
LENGÂHLAR
Pakistan’da Pencap eyaletinin Mültan bölgesine hâkim olmuş bir hânedan.
LİYÂKAT ALİ HAN
Pakistan’ın ilk başbakanı (1947-1951).
MADRAS
Hindistan’ın Tamil Nadu eyaletinin merkezi olan şehir.
MAHMUD CELÂLEDDİN PAŞA / 1. Bölüm
Osmanlı devlet adamı, tarihçi, hukukçu, hattat, şair ve bestekâr.
MALABAR
Hindistan’ın güneybatısındaki kıyı şeridinin adı.
MASONLUK
Dünyanın en yaygın ve kısmen gizli loca örgütlenmesi, Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Topluluğu’nun öğreti ve uygulamaları.
MECELLE-i UMÛR-ı BELEDİYYE
Osman Nuri Ergin’in (ö. 1961) belediyecilik, şehir ve medeniyet tarihiyle ilgili eseri.
MEŞVERET
İttihat ve Terakkî Cemiyeti’nin resmî yayın organı olarak Paris, Cenevre ve Brüksel’de yayımlanan siyasî gazete.
MEVLÂNÂ YÛSUFÎ
Hindistan’da Bâbürlü sultanlarına hizmet eden hekim, münşî, şair ve yazar.
MEYSÛR
Hindistan’da günümüzde Karnataka adını taşıyan eyalet ve burada hüküm sürmüş bir sultanlık (1760-1799).
MÎR SAİD SULTAN GALİYEV
Millî komünizm akımının başlatıcısı, Asya’daki müslüman Türkler’i federal bir sosyalist devlet içinde birleştirme çalışmalarıyla tanınan Kazanlı Türk düşünce ve siyaset adamı.
MUHAMMED ALİ
Hindistan Hilâfet Hareketi’nin önderlerinden; gazeteci-yazar ve şair.
MUHAMMED ALİ LÂHÛRÎ
Kādiyânîliğin Lahor kolunun kurucusu, müellif.
MUHAMMED BAHTİYÂR HALACÎ
Leknevtî Halacîleri’nin kurucusu ve ilk hükümdarı (1202-1206).
MUHAMMED BEKĀ
Hindistanlı müellif ve idareci.
MUHAMMED DÂVUD HAN
Afganistan Cumhuriyeti’nin ilk devlet başkanı (1973-1978).
MUHAMMEDÂBÂD
Hindistan’da bazı şehirlerin tarihteki adı.
MUZAFFERÜDDİN ŞAH
Kaçar hükümdarı (1896-1907).
MÜCÎBÜRRAHMAN
Bengladeş’in kurucusu, başbakanı (1972-1975) ve devlet başkanı (1975).
MÜLTAN
Pakistan’ın Pencap bölgesinde tarihî bir şehir.
MÜRŞİDÂBÂD
Hindistan’ın Batı Bengal eyaletinde bir şehir ve idarî bölge.
MÜTTAKĪ el-HİNDÎ
Hindistanlı sûfî ve hadis âlimi.
NÂDİR ŞAH
İran’da Avşarlılar hânedanının kurucusu ve ilk hükümdarı (1736-1747).
NEDVETÜ’l-ULEMÂ
1894 yılında Hindistan’da kurulan ulemâ cemiyeti.
NEDVÎ, Seyyid Süleyman
Hintli âlim, İslâm tarihçisi ve eğitimci.
NEPAL / 2. Bölüm: Tarih
Asya’nın güneyinde bir ülke.
NEVVÂB
Hindistan’da Bâbürlü Devleti’nin idarî sisteminde siyasî makam ve güç ifade eden bir unvan.
Nİ‘METULLAH b. HABÎBULLAH
Târîḫ-i Ḫân-ı Cihân adlı eseriyle tanınan Bâbürlü vak‘anüvis.
NİZÂMEDDİN EVLİYÂ
Hindistan’da Çiştiyye tarikatının önde gelen şeyhlerinden.
NİZÂMÎ, Halîk Ahmed
Hindistanlı âlim, tarihçi ve diplomat.
OSMANLICILIK
Farklı unsurları Osmanlı kimliğinde birleştirmeyi amaçlayan siyasî düşünce.
OTUZBİR MART VAK‘ASI
II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesiyle sonuçlanan askerî isyan.
PAKİSTAN / 2. Bölüm: TARİH
Güney Asya’da bir İslâm ülkesi.
PATNA
Hindistan’ın Bihâr eyaletinde eyalet merkezi olan tarihî bir şehir.
PENCAP / 1. Bölüm
Günümüzde büyük kısmı Pakistan’da, küçük bir kısmı Hindistan’da kalan bölge.
PEŞÂVER
Pakistan’ın kuzeybatısında tarihî bir şehir.
RABBÂNÎ, Burhâneddin
Afganistan Cemâat-i İslâmî lideri, devlet başkanı (1992-2001).
RÂMPÛR
Kuzey Hindistan’da idarî bölge ve eski bir nevvâblık.
SAFFET MEHMED ESAD PAŞA
Osmanlı devlet adamı, Hariciye nâzırı ve sadrazam.
SÂLÂR CENG
Haydarâbâd Nizamlığı’nın başvezirlerinden.
SEYFÜDDEVLE, Abdüssamed Han
Bâbürlü devlet adamı.
SİND
Hindistan alt kıtasında tarihî bir bölge ve günümüzde Pakistan’da bir eyalet.
SÛRÎLER
Kuzey Hindistan’da hüküm süren bir İslâm hânedanı (1540-1564).
ŞAH ÂLEM
Bâbürlü hükümdarı (1759-1788, 1788-1806).
ŞAH CİHAN
Bâbürlü hükümdarı (1628-1658).
ŞAH CİHAN BEGÜM
Bopal nevvâbı (1845-1860, 1868-1901).
ŞARKÎ SULTANLIĞI
1394-1495 yılları arasında Hindistan’da hüküm süren bir İslâm hânedanı.
ŞERÎF HÜSEYİN
Mekke emîri.
ŞEVKET ALİ
Hindistan Hilâfet Hareketi önderlerinden, siyaset adamı.
ŞÎR ŞAH
Sûrîler’in kurucusu ve ilk hükümdarı (1540-1545).
ŞÎRÂZÎ, İbrâhim
Âdilşâhîler dönemi tarihçisi ve devlet adamı.
TÎPÛ SULTAN
Meysûr sultanı (1782-1799).
ZÂKİR HÜSEYİN
Hindistan devlet başkanı (1967-1969).
ZİYÂÜLHAK
Pakistan İslâm Cumhuriyeti devlet başkanı (1977-1988).
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER