Müellifin telif ettiği maddeler veya madde bölümleri
CÂLÎNÛSİslâm tıbbını etkileyen ünlü Grek tabip ve filozofu.
CEVHERKendi başına bulunan, değişmeyen, daima bir yüklemin konusu olup kendisi yüklem olmayan öz varlık anlamında mantık, felsefe ve kelâm terimi.
DETERMİNİZMKâinatta olup biten her hadisenin maddî veya mânevî sebeplerin zorunlu sonucu olduğunu ileri süren felsefî doktrin.
DEVİRİslâm kozmolojisinde gök cisimlerinin her dönüşüne verilen ad.
ELEMİnsanın fizikî ve psikolojik yapısının duyduğu acı ve ıstırap anlamında bir terim.
ENDELÜSÎEndülüs asıllı edip, hekim ve filozof.
ESERBir sebebin etkisi veya sonucu.
FELEK / 1. BölümOrtaçağ İslâm kozmolojisinde yıldızları taşıdığına ve hareket ettirdiğine inanılan şeffaf gökküre; gezegenlerin yörüngesi.
FESADTabii dengenin, sosyal düzenin ve ahlâkî yapının bozuluşunu ifade eden bir terim.
GĀİYYETVarlık ve hadiselerin ilâhî hikmet ve inâyet uyarınca kozmik düzeni gerçekleştirmeye yönelik bir gayeye sahip olduğunu savunan doktrin.
GLASER, EduardGüney Arabistan harabeleri üzerindeki araştırmalarıyla tanınan Avusturyalı kâşif.
GUILLAUME, AlfredÖzellikle hadis ilmi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan İngiliz şarkiyatçısı.
HALÂÂlemin içinde veya ötesinde var olduğu düşünülen boşluk.
HAY b. YAKZÂNİbn Sînâ (ö. 428/1037) ve İbn Tufeyl’in (ö. 581/1185) hikâye tarzında yazılmış felsefî eserleri.
HİKMETÜ’l-İŞRÂKİşrâkıyye ekolünün kurucusu Şehâbeddin es-Sühreverdî el-Maktûl’ün (ö. 587/1191) en önemli eseri.
HOURANI, George Fadloİslâm düşüncesi ve medeniyeti alanındaki çalışmalarıyla tanınan Arap asıllı şarkiyatçı.
HUNEYN b. İSHAKEski Yunan tıbbı ve felsefesinin İslâm dünyasına intikalinde önemli rol oynayan mütercim ve hekim.
İBNÜ’r-RÂVENDÎMülhidce fikirleri yansıtan eserleri ve müfrit Şiîliğiyle tanınan kelâm âlimi ve filozof.
İLİMİslâm kültüründe ilâhî ve beşerî bilgi yanında bilim için de kullanılan kapsamlı bir terim.
İLM-i NEBÂTBitkilerin türleriyle morfolojik ve fizyolojik yapılarını tıp, eczacılık ve tarımla ilişkileri içinde inceleyen ilim, botanik.
İLMÜ’n-NEFSRuhun mahiyetini, dış ve iç duyuları, hayal ve akıl gibi melekeleri inceleyen ilim dalı, psikoloji.
İTTİSÂLİnsan aklının, kozmik akılların sonuncusu olan faal akılla kurduğu ilişki anlamında felsefe terimi.
KEŞFÜ’z-ZUNÛNKâtib Çelebi’nin (ö. 1067/1657) bibliyografik eseri.
LÂEDRİYYEİnsan aklının Tanrı ve evren hakkındaki mutlak gerçeği bilemeyeceğini ileri süren felsefî akım, agnostisizm.
LEZZETVaroluşa uygun algıların meydana getirdiği haz, maddî veya mânevî doyum, zevk anlamında psikoloji ve ahlâk terimi.
MAHSÛSDuyuların algıladığı nesne ve nitelikleri ifade eden felsefe terimi.
MA‘KŪLAkılla kavranabilen, düşünülür olan varlık ya da kavram anlamında felsefe terimi.
MEBDEAklın, bilimlerin veya varlığın ilkesi anlamında felsefe terimi.
MEDKÛR, İbrâhimİslâm felsefesi alanındaki çalışmalarıyla tanınan Mısırlı bilim ve kültür adamı.
MEKÂNNesnenin kapladığı yer, uzay.
METAFİZİKVar olması bakımından varlığı konu edinen, fizik ötesi sebepler ve bilginin ilkelerini araştıran felsefe disiplini.
MİFTÂHU’s-SAÂDETaşköprizâde Ahmed Efendi’nin (ö. 968/1561) ilimler tarihi ve tasnifiyle ilgili Arapça biyobibliyografik ve ansiklopedik eseri.
MİSTİSİZMİnsanın görünen nesnelerin ardındaki gerçeklik, sonsuzluk ve birliğe ulaşma yönündeki ruhî tecrübesi ve bu tecrübeyi ifade eden doktrin.
MÎZÂNÜ’l-HAKKâtib Çelebi’nin (ö. 1067/1657) döneminin fikrî hayatı ve dinî tartışmalarına dair Türkçe eseri.
MÜSÂVATİnsanların temel haklar bakımından ve insan olma niteliği itibariyle eşit kabul edilmesini ifade eden ahlâk ve hukuk ilkesi.
MÜSÜLGenellikle Eflâtun’un ideler kavramı karşılığında kullanılan felsefe terimi.
MÜTENÂHİÂlemin sonlu olduğunu ifade eden felsefe ve kelâm terimi.
NEVİMantıktaki beş tümelden ikincisi, tür.
NİZAMKâinatın yapısında bir düzen ve bilinçli tasarımın bulunduğunu ifade eden terim.
POZİTİVİZMGeçerli bilgiyi olguların bilgisinden ibaret gören ve metafizikle dinî bilgiyi geçersiz sayan felsefe akımı.
ŞEYVar olan, var olması mümkün olan yahut zihinde tasavvur edilebilen varlık.
eş-ŞİFÂİbn Sînâ’nın (ö. 428/1037) mantık ve nazarî felsefe disiplinlerine dair ünlü eseri.
et-TEFHÎMBîrûnî’nin (ö. 453/1061 [?]) astroloji ve astronomiye dair ünlü eseri.
x
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER