MEHMET ÖZDEMİR - TDV İslâm Ansiklopedisi

MEHMET ÖZDEMİR

Müellif toplam 75 madde veya madde bölümü telif etmiştir.
TDV İslâm Ansiklopedisi’ne katkıda bulunduğu ilim dalları:
    Arap Dili ve Edebiyatı, İslam Tarihi ve Medeniyeti, İslam Toplumları ve Coğrafyası
Müellifin özgeçmişi
Tokat’da doğdu (1957). Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nden mezun oldu (1982). Aynı üniversitede “Endülüs’te Muvellidûn Hareketleri (180-320/ 796-932)” başlıklı teziyle doktorasını tamamladı (danışman: Prof.Dr. Mustafa Fayda, 1989). 1993 yılında doçent, 2000’de profesör unvanı aldı.

İslâm Tarihi Ana Bilim Dalı’nda araştırma görevlisi olarak çalışmaya başladığı (1983) Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde öğretim üyeliğinin yanı sıra çeşitli idarî görevlerde bulundu. Mısır (1985), İspanya (1987) ve İngiltere’de (2005) araştırmalar yaptı. Roma Gregorian Üniversitesi’nde “Endülüs Medeniyetinde Birlikte Yaşama Tecrübesi” ana temasını işleyen dersler verdi (2010). Halen Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak çalışmaya devam etmekte; 2015 yılından bu yana Mevlana Programı kapsamında Kolombiya’nın başkenti Boğota’daki Universidad Nacional’da “Türk Tarihi ve Medeniyeti” dersleri vermektedir.

“Türkiye’de Dinî Araştırmalar ve İlâhiyat Fakültesi” (Ankara Üniversitesi, 2005-2008) adlı projede yürütücü, “İngiliz ve Alman Oryantalizminde Siyer Çalışmalarının, Türklerin ve Avrupa Birliği Halklarının Hz. Muhammed Algısına Etkileri” (Prof.Dr. Seyfettin Erşahin ve Prof.Dr. İbrahim Sarıçam ile birlikte, TÜBİTAK, 2009) adlı projede ise araştırmacı olarak görev aldı.

İlmî ve akademik çalışmaları İslâm tarihi alanında, özellikle de Endülüs tarihi üzerinde yoğunlaştı.

Endülüs Müslümanları (Siyasi Tarih) (Ankara 1994, 2016), Endülüs Müslümanları (Kültür ve Medeniyet Tarihi) (Ankara 1997, 2017), Endülüs’te İspanyol Mühtediler ve Siyasi Hareketleri (Ankara 2000), İngiliz ve Alman Oryantalistlerin Hz. Muhammed Tasavvuru (İbrahim Sarıçam ve Seyfettin Erşahin ile birlikte, Ankara 2012), İslam Kültüründe Hoşgörü (Prof.Dr. Nesimi Yazıcı ve Prof.Dr. İ. Hakkı Ünal ile birlikte, Ankara 2013), Endülüs (Ankara 2014, 2017) başlıca eserleridir.

Güncelleme Tarihi: 7 Şubat 2018
Müellifin telif ettiği maddeler veya madde bölümleri
ASCHBACH, Joseph Ritter von
Endülüs tarihi uzmanı Avusturyalı müsteşrik.
BERŞELÛNE
İspanya’nın kuzeydoğu kıyılarında yer alan ve yaklaşık doksan yıl İslâm hâkimiyetinde kalmış olan bugünkü Barselona şehri.
BOSCH VILÁ, Jacinto
İspanyol şarkiyatçısı.
CEBELİTÂRIK
İspanya’nın güneyinde aynı adı taşıyan dağın eteğinde kurulmuş kasaba ve Avrupa ile Afrika’yı birbirinden ayıran boğaz.
CEHVERÎLER
Endülüs Emevî Devleti’nin yıkılması üzerine 1031-1070 yılları arasında Kurtuba ve civarında hüküm süren bir hânedan.
CODERA y ZAIDIN, Francisco
İspanyol şarkiyatçısı.
DİVAN / 6. Bölüm: Endülüs Emevîleri ile Endülüs'teki Diğer Müslüman Devletlerde Divan
İslâm devletlerinde resmî işlerin görüşülüp karara bağlandığı meclis ve buna bağlı devlet daireleri.
DOZY, Reinhart Pieter Anne
Hollandalı şarkiyatçı.
EBÛ ABDULLAH, Muhammed b. Ali
Endülüs’te hüküm süren Nasrîler’in son hükümdarı (1482-1483, 1487-1492).
EBÛ HAFS el-HİNTÂTÎ
Muvahhidler Devleti’nin kurucularından.
EBÛ HÂMİD el-GIRNÂTÎ
Endülüslü coğrafyacı ve seyyah.
EBÛ TÂŞFÎN I
Abdülvâdîler Devleti hükümdarı (1318-1337).
EBÛ TÂŞFÎN II
Abdülvâdîler Devleti hükümdarı (1389-1393).
EBÛ UBEYD el-BEKRÎ
Endülüslü meşhur coğrafyacı ve edip.
EBÛ YÛSUF el-MANSÛR
Muvahhidler Devleti hükümdarı (1184-1199).
EFTASÎLER
Batı Endülüs’te 1022-1095 yılları arasında hüküm süren Berberî hânedanı.
ELHAMRA SARAYI / 1. Bölüm
İslâm mimarisinin İspanya’daki en önemli yapılarından biri.
ENDÜLÜS / 1. Bölüm
İslâm hâkimiyetindeki İspanya.
FETH b. HÂKĀN el-KAYSÎ
Endülüslü edip ve biyografi yazarı.
GĀLİB b. ABDURRAHMAN
Endülüslü kumandan.
GARCÍA GÓMEZ, Don Emilio
İspanyol şarkiyatçısı, diplomat.
GIRNATA
Endülüs’te en uzun süre İslâm hâkimiyetinde kalan ve Zîrîler’le Nasrîler’e pâyitahtlık yapan şehir.
GONZÁLEZ PALENCIA, don Ángel
İspanyol şarkiyatçısı.
HAKEM I
Endülüs Emevî emîri (796-822).
HAKEM II
Endülüs Emevî halifesi (961-976).
HAKEM b. UKKÂŞE
Endülüs’ün meşhur kumandan ve valilerinden.
HALEF el-HUSRÎ
Abbâdîler tarafından halkı aldatmak üzere Halife II. Hişâm olarak ilân edilen kişi.
HAMMÂD el-BERBERÎ
Hammâdîler hânedanının kurucusu ve ilk hükümdarı (1015-1028).
HAMMÂDÎLER
1015-1152 yılları arasında Merkezî Mağrib’de hüküm süren bir Berberî hânedanı.
HAMMÛDÎLER
1016-1058 yılları arasında Kurtuba, İşbîliye, Mâleka ve Cezîretülhadrâ’da hüküm süren bir İslâm hânedanı.
HANZALE b. SAFVÂN el-KELBÎ
Emevîler’in Mısır ve İfrîkıye valilerinden.
HASAN b. ALİ es-SANHÂCÎ
Merkezî Mağrib’de hüküm süren Zîrîler hânedanının son emîri (1121-1148).
HİŞÂM I
Endülüs Emevî Devleti’nin ikinci emîri (788-796).
HİŞÂM II
Endülüs Emevî halifesi (976-1009, 1010-1013).
HİŞÂM III
Endülüs Emevî Devleti’nin son halifesi (1027-1031).
HÛDÎLER
Sarakusta (Saragossa) merkez olmak üzere Endülüs’ün kuzeyindeki Sağrüla‘lâ (Aragon) bölgesinde hüküm süren bir Arap hânedanı (1039-1146).
HUICI MIRANDA, Ambrosio
Endülüs tarihi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan İspanyol şarkiyatçısı.
el-HULELÜ’l-MEVŞİYYE
Mağrib tarihine dair bir eser.
HÜR b. ABDURRAHMAN
Endülüs valisi.
İBN ABBÂD, Ebü’l-Kāsım
Abbâdî hânedanının kurucusu.
İBN ABBÂD, Ebü’l-Velîd
Abbâdî hânedanının kurucusu Ebü’l-Kāsım İbn Abbâd’ın babası, İşbîliye kadısı.
İBN DİHYE el-KELBÎ
Endülüslü muhaddis, tarihçi ve edip.
İBN HAYYÂN
Endülüslü tarihçi.
İBN İZÂRÎ
Mağribli tarihçi.
İBN MERDENÎŞ
Muvahhidler’e karşı direnen ve Doğu Endülüs’ü bir süre hâkimiyeti altında tutan lider.
İBNÜ’l-EBBÂR
Hadis âlimi, edip, şair, tarihçi ve kâtip.
İBNÜ’l-HÂC en-NÜMEYRÎ
Endülüslü kâtip, edip ve muhaddis.
İBNÜ’l-KATT‘ el-YAHSUBÎ
Endülüs Emevî veziri.
İBNÜ’l-KIT
Endülüs’te mehdîlik iddiasında bulunan Emevî hânedanı mensubu.
İSPANYA / 3. Bölüm: ÜLKEDE İSLÂMİYET
Avrupa’nın güneybatısındaki İber yarımadasında yer alan ülke.
İSPANYA / 4. Bölüm: İSPANYA'DA İSLÂM ARAŞTIRMALARI
Avrupa’nın güneybatısındaki İber yarımadasında yer alan ülke.
LEMTÛNE
Bir Berberî kabilesi.
MAKKARÎ, Ahmed b. Muhammed
Edip, biyografi yazarı ve hadisçi.
MANSÛR, İbn Ebû Âmir
Endülüs Emevî Devleti’nin başveziri.
MAYURKA
Batı Akdeniz’de bir ada.
MEHDÎ-BİLLÂH el-ÜMEVÎ
Endülüs Emevî halifesi (1009-1010).
MERİYE
Endülüs’te müslümanlar tarafından kurulan bir şehir.
MORİSKOLAR
İspanyol hâkimiyeti altında yaşayan zorla hıristiyanlaştırılmış eski müslümanlara verilen ad.
MUHAMMED el-MUZAFFER
Eftasî emîri (1045-1068).
MUVAHHİDLER
Kuzey Afrika ve Endülüs’te hüküm süren Berberî hânedanı (1130-1269).
MÜCÂHİD el-ÂMİRÎ
Mülûkü’t-tavâiften Dâniye Emirliği’nin kurucusu ve ilk hükümdarı (1014-1045).
MÜDECCENLER
İspanyollar tarafından geri alınan Endülüs şehirlerinde bir süre daha yaşayan müslümanlar.
MÜLÛKÜ’t-TAVÂİF
Endülüs’te 1031-1090 yılları arasında hüküm süren emirlikler.
MÜRSİYE
İspanya’da yaklaşık beş asır İslâm hâkimiyetinde kalan, halen bir il ve özerk bölge merkezi olan tarihî şehir.
MÜVELLEDÛN
Endülüs’te ilk mühtedilerin soyundan gelen nesiller.
RÂZÎ, Ahmed b. Muhammed
Endülüslü tarihçi ve coğrafyacı.
RIBERA y TARRAGO, Julián
İspanyol şarkiyatçısı.
SANHÂCE (Benî Sanhâce)
Berberîler’in büyük kollarından biri.
SÎD
Halk kahramanı İspanyol şövalyesi.
ŞENTEMERİYE
Endülüs’te aynı adı taşıyan iki tarihî şehir.
TARİH / 6. Bölüm: Endülüs
Toplumların başından geçen olayları zaman ve yer göstererek anlatan, bunların sebep ve sonuçlarını, birbirleriyle olan ilişkilerini ele alan bilim dalı ve bu dalda yazılan eserlerin ortak adı.
TULEYTULA
İspanya’da günümüzde Toledo adıyla bilinen tarihî şehir.
YÛSUF b. ABDÜLMÜ’MİN
Muvahhidler Devleti hükümdarı (1163-1184).
YÛSUF b. TÂŞFÎN
Murâbıt hükümdarı (1073-1106).
ZELLÂKA SAVAŞI
Endülüs’te müslümanların hıristiyanlara karşı elde ettiği büyük zafer (479/1086).
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER