SACY, Antoine Isaac Silvestre de

Paris’te doğdu. Yedi yaşındayken babası öldüğü için annesi tarafından yetiştirildi ve en iyi öğretmenlerden ders aldı. Napolyon devri aristokratlarındandır. Kendisine 1809’da İmparatorluk şövalyesi, 1813’te İmparatorluk baronu unvanları verilmiştir. Grekçe ve Latince’yi çocukken öğrendi. Daha sonra bir Benedikten rahibinden İbrânîce ve Arapça dersleri almaya, aynı zamanda Doğu bilimlerine âşinalık kazanmaya başladı; bu dillerin ardından Türkçe ve Farsça öğrendi. 1789 Fransız İhtilâli öncesindeki yıllarda yaşanan karışıklıklara rağmen kendini bilim ve edebiyat çevrelerine tanıttı. 1785’te Académie des Inscriptions et Belles Letres’e serbest üye, 1792’de olağan üye ve 1803’te başkan seçildi (başkanlığa 1822 yılına kadar dört defa daha seçilmiştir). 1795’te Ecole des Langues Orientales kurulduğunda Arapça kürsüsünün, 1806’da Collège de France’ta Farsça kürsüsünün başına getirildi. 1808’de Seine milletvekili seçilerek siyasete atıldıysa da ilimden hiçbir zaman kopmadı. 1815’te Paris Üniversitesi’ne, 1823’te Collège de France’a rektör oldu. 1832’de senato üyeliğine seçildi; ayrıca Dışişleri Bakanlığı ile sürekli ilişki içinde bulundu. Uzun zaman eğitim şûrası üyeliği yaptı. 1833 yılında Bibliothèque Impériale’in (Bibliothèque Nationale) Doğu yazmaları onun sorumluluğuna verildi. Öldüğünde üçüncü dereceden Légion d’Honneur nişanı sahibi idi. Silvestre de Sacy başta dil bilimi, tarih, edebiyat, coğrafya, epigrafi ve nümismatik olmak üzere çeşitli alanlarda pek çok kitap ve Journal Asiatique, Journal des savants, Repertorium für Biblische und Morgenländische Litteratur gibi dönemin en önemli dergilerinde birçok makale yazmış, pek çok Arapça ve Farsça yazmayı neşretmiş, birçoğunu Fransızca’ya çevirmiştir. Bir ara Mısır hiyerogliflerinin çözümüyle de uğraşmış, fakat başarı sağlayamamıştır.

Eserleri. Telifleri: Mémoires sur divers événements de l’histoire des arabes avant Mahomet (Paris 1785), Mémoires sur l’origine et les anciens monuments de la littérature parmi les arabes (Paris 1785), Principes de grammaire générale (Paris 1799), Chrestomathie arabe ou extraits de divers écrivains tant en prose qu’en vers (I-III, Paris 1806; I-II, Paris 1826-1827), Grammaire arabe (I-II, Paris 1810), Discours sur les traductions d’ouvrages écrits en langues orientales (Paris 1810), Premier mémoire sur la nature et les révolutions du droit de propriété territoriale en Egypte (Paris 1815), Poème d’Ascha (Paris 1816), Livre de Calila et Dimna ou fables de Bidpai (Paris 1816), Mèmoire sur l’origine du culte que les druzes rendent à la figure d’un veau (Paris 1818), Mémoire sur la dynastie des assassins et sur l’étymologie de leur nom (Paris 1818), Second mémoire sur la nature et les révolutions du droit de propriété territoriale en Egypte (Paris 1821), Les séances d’al-Harīrī (Paris 1822), Troisième et dernier mémoire sur la nature et les révolutions du droit de propriété territoriale en Egypte (Paris 1824), Anthologie grammaticale arabe ou morceaux choisis de divers grammairiens et scoliastes arabes (Paris 1829), Traité élémentaire de prosodie et de l’art métrique des arabes (Paris 1831), Alfiyya: ou, La quintessence de la grammaire arabe, ouvrage de Djémal-Eddin Mohammed, connu sous le nom d’Ebn-Malec (Paris 1833), Exposé de la religion des Druzes (I-II, Paris 1838).

Neşirleri: İbn Ebü’s-Sürûr el-Bekrî, el-Kevâkibü’s-sâʾire fî aḫbâri Mıṣr ve’l-Ḳāhire (“Les livres des étoiles errantes qui continent l’histoire l’Egypte et du Caire”, Notices et extraits des manuscrits de la Bibliothèque du Roi, I, Paris 1787, s. 165-280); Tyanalı Apollonios, Kitâbü Sırri’l-ḫalîḳa (“Le livre du secret de la créature”, a.g.e., Paris 1799, IV, 107-158); Devletşah, Teẕkiretü’ş-şuʿarâʾ (“Histoires des poètes”, a.g.e., IV, 220-272); Nehrevâlî, el-Berḳu’l-Yemânî fi’l-fetḥi’l-ʿOs̱mânî (“La faudre du Yemen ou conquête du Yemen par les othomans”, a.g.e., Paris 1799, IV, 412-504); Nehrevâlî, el-İʿlâm bi-aʿlâmi beledillâhi’l-ḥarâm (“La livre qui apprend à connaitre la ville sainte de Dieu ou histoire de la Mecque”, a.g.e., Paris 1799, IV, 538-591); Ali b. Hüseyin el-Mes‘ûdî, et-Tenbîh ve’l-işrâf (“Le livre de l’indication et de l’admonition ou l’indicateur et le moniteur”, a.g.e., Paris 1810, VIII, 132-199); Dânî, el-Muḳniʿ fî maʿrifeti ḫaṭṭı meṣâḥifi’l-emṣâr (“Traité sur l’orthographe primitive de l’Alcoran”, a.g.e., Paris 1810, VIII, 290-332); Kelîle ve Dimne’nin Ebü’l-Meâlî Nasrullah b. Muhammed el-Gaznevî tarafından yapılan Farsça çevirisi (a.g.e., Paris 1818, X, 94-196, 265-268); Seyyid Şerîf el-Cürcânî, et-Taʿrîfât (“Définitions”, a.g.e., Paris 1818, X, 1-93); Abdurrahman-ı Câmî, Nefeḥâtü’l-üns min ḥażarâti’l-ḳuds (“Les haleines de la familiarite provenant des personnages eminents en saintete”, a.g.e., Paris 1831, XII, 287-436).

Tercümeleri: Demîrî, Ḥayâtü’l-ḥayevân’dan seçmeler (Extraits de la grande histoire des animaux, Strasburg 1787); Makrîzî, Şüẕûrü’l-ʿuḳūd fî ẕikri’n-nuḳūd (Traité des monnaies musulmanes, Paris 1797); Abdüllatîf el-Bağdâdî, el-İfâde ve’l-iʿtibâr (Relation de l’Egypte par Abd al-Latif, Paris 1810); Kelîle ve Dimne (Livre de Calila et Dimna ou fables de Bidpai, Paris 1816; Arapça metinle birlikte); Ferîdüddin Attâr, Pendnâme (Le livre des conseils, Paris 1819); İbn Hişâm en-Nahvî, el-İʿrâb ʿan ḳavâʿidi’l-iʿrâb (Paris 1829).

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2008 yılında İstanbul’da basılan 35. cildinde, 366-367 numaralı sayfalarda yer almıştır. Matbu nüshayı pdf dosyası olarak indirmek için tıklayınız.