SELİM I - İlişkili Maddeler - TDV İslâm Ansiklopedisi

« Madde sayfasına git

SELİM I ile İLİŞKİLİ MADDELER

سليم الأول
Dedesi
MEHMED II
Osmanlı padişahı (1444-1446, 1451-1481).
Babası
BAYEZİD II
Osmanlı padişahı (1481-1512).
Annesi Ayşe Hatun’un mensubu olduğu beylik
DULKADIROĞULLARI
1337-1522 yılları arasında hüküm süren bir Türkmen beyliği.
Hanımı
HAFSA SULTAN
Kanûnî Sultan Süleyman’ın annesi.
Oğlu
SÜLEYMAN I
Kânûnî unvanıyla tanınan Osmanlı padişahı (1520-1566).
Torunu
MUSTAFA ÇELEBİ
Kanûnî Sultan Süleyman’ın oğlu.
Torunu
MERKEZZÂDE AHMED EFENDİ
Halvetî-Sünbülî şeyhi, el-Ḳāmûsü’l-muḥîṭ’in ilk mütercimi.
Kardeşi
KORKUT, Şehzade
Osmanlı şehzadesi.
Amcası
CEM SULTAN
Osmanlı şehzadesi.
Damadı
MERKEZ EFENDİ
Halvetî-Sünbülî şeyhi, âlim.
Damadı
KARA AHMED PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.
Damadı
İBRÂHİM PAŞA, Makbul
Osmanlı vezîriâzamı.
Damadı
LUTFİ PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.
Sancak beyliği yaptığı şehir
TRABZON
Karadeniz bölgesinin Doğu Karadeniz bölümünde şehir ve bu şehrin merkez olduğu il.
Özel hizmetinde bulunan sırdaşı
HASAN CAN ÇELEBİ
Türk mûsikisi bestekârı, hânende.
Saltanat mücadelesinde kendisini destekleyen vezir
HERSEKZÂDE AHMED PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.
İdam ettirdiği vezir
KOCA MUSTAFA PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.
Veziri
PÎRÎ MEHMED PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.
Veziri
HADIM SİNAN PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.
İdam ettirdiği veziri
DUKAKİNZÂDE AHMED PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.
İdam ettirdiği devlet adamı
TÂCÎZÂDE CÂFER ÇELEBİ
Osmanlı şairi, münşî ve devlet adamı.
Taht mücadelesinde yanında yer alan devlet adamlarından
BIYIKLI MEHMED PAŞA
Doğu Anadolu’nun fethinde büyük rol oynayan Osmanlı devlet adamı ve Diyarbekir beylerbeyi.
Şehzâdesi Süleyman’ın eğitimiyle görevlendirdiği hocası
HALÎMÎ ÇELEBİ
Divan şairi.
Döneminin önemli âlimi ve şeyhülislâmı
ZENBİLLİ ALİ EFENDİ
Osmanlı müftüsü ve âlimi.
Döneminin önemli âlimi ve devlet adamı
KEMALPAŞAZÂDE
Osmanlı şeyhülislâmı ve tarihçisi.
Ayasofya Camii civarında yaptırdığı medresenin ilk müderrisi
MUHYİDDİN MEHMED, Hatibzâde
Osmanlı âlimi.
Özel ilgi ve hürmet gösterdiği âlim
MÜEYYEDZÂDE ABDURRAHMAN EFENDİ
Osmanlı âlimi.
Şark politikasında kendisine danışmanlık yapan ve Selimnâme adlı eserinde dönemin olaylarını anlatan Kürt âlimi
İDRÎS-i BİTLİSÎ
Heşt Bihişt adlı eseriyle tanınan müellif, münşî, şair, hattat ve siyaset adamı.
Dönemi hakkında bilgi veren kaynak eser
HEŞT BİHİŞT
İdrîs-i Bitlisî (ö. 926/1520) tarafından yazılan Farsça Osmanlı tarihi.
Devleti için tehdit olarak gördüğü ve uzun yıllar mücadele ettiği sultan
ŞAH İSMÂİL
Safevî Devleti’nin kurucusu ve ilk şahı (1501-1524).
ÇALDIRAN SAVAŞI
Yavuz Sultan Selim ile Safevî Hükümdarı Şah İsmâil arasında Çaldıran ovasında 23 Ağustos 1514’te yapılan meydan savaşı.
Memlükler’i bozguna uğrattığı savaş
MERCİDÂBIK MUHAREBESİ
Osmanlılar ile Memlükler arasında 922 (1516) yılında yapılan savaş.
Mercidâbık Muharebesi’nde mağlup ettiği sultan
KANSU GAVRİ
Memlük sultanı (1501-1516).
Memlükler’i mağlup ettiği ve Mısır’da Osmanlı hâkimiyetini başlatan savaş
RİDÂNİYE SAVAŞI
Osmanlılar’la Memlükler arasında 922 (1517) yılında yapılan meydan savaşı.
Ridâniye Savaşı’nda mağlup ettiği sultan
TOMANBAY
Son Memlük sultanı (1516-1517).
Mısır seferiyle varlığına son verdiği devlet
MEMLÜKLER
Mısır, Suriye ve Hicaz’da hüküm süren müslüman Türk devleti (1250-1517).
Mısır’a tayin ettiği ilk yönetici
HAYIR BEY
Osmanlılar’ın ilk Mısır beylerbeyi.
Mısır hâkimiyetinden sonra kendisine bağlılık bildiren emir
EBÛ NÜMEY
Mekke emîri.
Mısır’a beylerbeyi tayin ettiği ve daha sonra idam ettirdiği vezir
YÛNUS PAŞA
Osmanlı vezîriâzamı.
Şam’da mezarını buldurup üzerine türbe ve bir külliye yaptırdığı sûfî
İBNÜ’l-ARABÎ, Muhyiddin
Tasavvuf ve İslâm düşünce tarihinde büyük etkileri bulunan sûfî müellif.
Şam bölgesine beylerbeyi tayin ettiği emîr
CANBİRDİ GAZÂLÎ
Kanûnî Sultan Süleyman’ın tahta çıkışından hemen sonra ilk büyük isyanı çıkaran eski bir Memlüklü emîri, Osmanlılar’ın Şam beylerbeyi.
Hizmetinde bulunan ve Selimnâme türü bir eser yazan devlet adamı
CELÂLZÂDE MUSTAFA ÇELEBİ
Osmanlı tarihçisi, nişancı.
SELİMNÂME
Yavuz Sultan Selim ve dönemiyle ilgili eserlerin genel adı.
Sırdaşı Hasan Can’ın oğlu ve Yavuz hakkında anlattıklarını eserinde nakleden âlim
HOCA SÂDEDDİN EFENDİ
Osmanlı şeyhülislâmı ve tarihçisi.
Türkçe’ye tercüme ettirdiği, Mısır tarihine dair en-Nücûmü’z-zâhire adlı eserin müellifi
İBN TAĞRÎBERDÎ
Memlükler dönemi tarihçisi.
Eserini sık sık okuduğu tarihçi
VASSÂF
İlhanlı devri tarihçisi, bürokrat ve edip.
Yavuz’un İran ve Mısır fetihleri hakkındaki Bülûġu’l-ereb bi-maʿrifeti’l-enbiyâʾ mine’l-ʿArab adlı eserin müellifi
İBN FEHD, Muhibbüddin
Tarihçi.
Yavuz’un Suriye-Mısır seferi hakkındaki el-Cevâhirü’l-muḍıyye fî eyyâmi’d-devleti’l-ʿOs̱mâniyye adlı eserin müellifi
İBN SULTÂN
Hanefî fakihi ve tarihçi.
Mısır’ın Osmanlı hâkimiyetine geçişiyle ilgili eseriyle tanınan tarihçi
İBN ZÜNBÜL
Mısırlı saray müneccimi ve tarihçi.
Takdir ve iltifatına mazhar olan Selimnâme yazarı
İSHAK ÇELEBİ, Kılıççızâde
Osmanlı tarih yazıcılığının önemli eserlerinden olan Selimnâme adlı kitabıyla tanınan divan şairi.
Fazlü’d-dâir adlı eserini kendisine ithaf eden astronomi âlimi
KONEVÎ, Mehmed
Astronomi âlimi ve muvakkit.
Mısır’a girdiğinde orada bulunan ve görüştüğü sûfî
İBRÂHİM GÜLŞENÎ
Halvetiyye-Gülşeniyye tarikatının kurucusu, şair.
Fas sultanının kendisine elçi olarak gönderdiği isim
HASAN el-VEZZÂN
Batı’da Afrikalı Leon adıyla bilinen Arap seyyahı.
Farsça şiirlerinin bir kısmını Bârika adlı eserinde tercüme eden mutasavvıf
ŞEYH VASFÎ
Mutasavvıf, şair ve muallim.
Değer verdiği şairlerden
ÂHÎ, Benli Hasan
Divan şairi.
Değer verdiği şairlerden
REVÂNÎ
Divan şairi.
Kendisi için kaside yazan şair
ŞEM‘Î, Prizrenli
Divan şairi.
Kendisine birçok kaside ve gazel veren şair
MİHRÎ HATUN
Divan edebiyatı kadın şairlerinden.
Şah İsmail’den kaçarak Osmanlı ülkesine gelen ve müderrisliğe tayin ettiği âlim
HÂFIZ-ı ACEM
Fıkıh, kelâm ve belâgat sahasındaki şerh ve hâşiyeleriyle tanınan ansiklopedist Hanefî müderrisi, şair ve hattat.
Padişah hekimi olarak seferlerine katılan tabip ve âlim
HAKÎM ŞAH el-KAZVÎNÎ
Tefsir, kelâm ve mantık âlimi, tabip.
SULTAN SELİM CAMİİ ve KÜLLİYESİ
İstanbul’da XVI. yüzyılda Kanûnî Sultan Süleyman tarafından babası Yavuz Sultan Selim adına yaptırılan külliye.
Cüzzamlılar için yaptırdığı tekke
MİSKİNLER TEKKESİ
Cüzzamlıların tecrit edildiği mekân, cüzzamhâne; Üsküdar Cüzzamhânesi.
Babası II. Bayezid’e karşı yürüttüğü harekatta üs olarak kullandığı ve imar ettiği şehir
AKKİRMAN
Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin Odesa eyaletinde bir şehir.
Babasına karşı taht mücadelesinin hazırlıklarını yaptığı yerleşim yerlerinden
ESKİ ZAĞRA
Bugün Bulgaristan’da Stara Zagora adıyla anılan eski bir Osmanlı kaza merkezi.
Memlük Devleti’ne son vererek Osmanlı hâkimiyetini kurduğu şehir
KAHİRE
Mısır’ın başşehri.
Memlükler’den sonra kendisine ve ardından gelen Osmanlı padişahlarına geçtiği iddia edilen siyasî liderlik
HİLÂFET
İslâm tarihinde devlet başkanlığı kurumu.
HÂDİMÜ’l-HAREMEYN
Abbâsîler’den sonra kurulan bazı İslâm devletleri hükümdarlarının ve özellikle I. Selim’den itibaren Osmanlı padişahlarının resmî unvanlarından biri.
Yahya Kemal’in ilk bölümü “Selimnâme” başlığını taşıyan şiir kitabı
ESKİ ŞİİRİN RÜZGÂRIYLE
Yahya Kemal’in (ö. 1958) divan şiiri tarzında yazdığı manzumelerinin toplandığı kitap.
Namık Kemal’in müstakil biyografisine yer verdiği eseri
EVRÂK-ı PERÎŞÂN
Nâmık Kemal’in bazı hükümdarların hayat hikâyelerini anlattığı tarihî muhtevalı eseri.
Her hakkı mahfuzdur. TDV İslâm Ansiklopedisi’nin her türlü telif hakkı TDV İslâm Araştırmaları Merkezi’ne ait olup 5846 sayılı Kanun hükümlerine tâbidir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarındaki yazıların bütün olarak elektronik ya da matbu bir ortamda yayımlanması yasaktır; ancak kaynak gösterilmesi (TDV İslâm Ansiklopedisi internet sitesinde yer aldığının ifade edilmesi) ve doğrudan aktif bağlantı verilmesi şartıyla yazılardan kısa bölümler iktibas edilebilir. TDV İslâm Ansiklopedisi internet sayfalarında yer alan resim, fotoğraf, grafik, çizim, cetvel vs. her türlü görüntü malzemesinin başka bir ortamda yayımlanması kesinlikle yasaktır.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER