CEVAT İZGİ - TDV İslâm Ansiklopedisi

CEVAT İZGİ

1955-1995
Müellif toplam 49 madde veya madde bölümü telif etmiştir.
TDV İslâm Ansiklopedisi’ne katkıda bulunduğu ilim dalları:
    İslam Bilim Tarihi, İslam Tarihi ve Medeniyeti, Türk Dili ve Edebiyatı, Türk Tarihi ve Medeniyeti
Müellifin özgeçmişi
Malatya Pötürge’de doğdu (1955). Haydarpaşa Lisesi’nden (İstanbul, 1974) ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arap-Fars Dilleri ve Edebiyatları Bölümü’nden mezun oldu (1982). Aynı bölümde “Taşköprî-zâde’nin Miftāh As-Sa‘āda’sinin Dil ve Edebiyatla İlgili Bölümünün Tenkitli Metin Te’sisi” başlıklı teziyle yüksek lisansını (Danışman: Prof.Dr. Nihad M. Çetin, 1987), aynı üniversitenin Bilim Tarihi Bölümü’nde “Osmanlı Medreselerinde Riyazî ve Tabiî İlimlerin Eğitimi” başlıklı teziyle de doktorasını tamamladı (danışman: Prof.Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu,1994).

İslâm Konferansı/İşbirliği Teşkilatı İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi’nin (IRCICA) Yazmalar Seksiyonu’nda Prof.Dr. Ramazan Şeşen’in yanında çalışmaya başladı (1983). Türkiye genelindeki önemli yazma kütüphanelerinin yanı sıra Kahire Hidîviyye Kütüphanesi ve Lefkoşe Sultan II. Mahmud Kütüphanesi’nde yazma eserler üzerine inceleme ve tarama çalışmaları yaptı. Bu çalışmaları, İslâm bilim tarihi kaynaklarına dair IRCICA tarafından yayımlanan eserlerin (aş. bk.) ortaya çıkmasına önemli ölçüde katkıda bulundu. 9 Mart 1995’te bir trafik kazası sonucu vefat etti.

İlmî çalışma ve araştırmaları İslâm bilim tarihi, özellikle de Osmanlı bilim tarihi alanında yoğunlaşmıştır.

Türkiye Kütüphaneleri İslâmî Tıp Yazmaları Kataloğu (Cemil Akpınar ve Ramazan Şeşen ile birlikte, İstanbul 1984), Fihrisü mahtûtâti Mektebeti Köprülî [Köprülü Kütüphanesi Yazmalar Kataloğu] (I-III, Cemil Akpınar ve Ramazan Şeşen ile birlikte, İstanbul 1406/1986), Kıbrıs İslâm Yazmaları Kataloğu: Fihrisü’l-mahtûtâti’l-İslâmiyye fî Kıbrıs (Mustafa Haşim Altan ve Ramazan Şeşen ile birlikte, İstanbul 1995), Osmanlı Medreselerinde İlim (I-II, İstanbul 1997, 2019), Osmanlı Astronomi Literatürü Tarihi (I-II, Ekmeleddin İhsanoğlu, Cemil Akpınar, Ramazan Şeşen ve İhsan Fazlıoğlu ile birlikte, İstanbul 1997), Osmanlı Matematik Literatürü Tarihi (I-II, Ekmeleddin İhsanoğlu ve Ramazan Şeşen ile birlikte, İstanbul 1999) başlıca eserleri olarak sayılabilir. Bu eserlerin bir kısmı vefatından sonra yayımlanmıştır.
Güncelleme Tarihi: 04.08.2019
Müellifin telif ettiği maddeler veya madde bölümleri
BEDÂİU’z-ZÜHÛR
İbn İyâs’ın (ö. 930/1524) başlangıcından 928 (1522) yılı sonlarına kadar Mısır tarihini ihtiva eden eseri.
BEKRÎ, İbn Ebü’s-Sürûr
Mısırlı tarihçi.
BOĞDU
Türk zoologu.
DEDE MEHMED EFENDİ
Hz. Peygamber’in sîret ve şemâiline dair eserleriyle tanınan Osmanlı kazaskeri.
DELCÎ
Şâfiî fakihi.
DEMÎRÎ
Ḥayâtü’l-ḥayevân adlı meşhur eserin yazarı, Mısırlı hadis ve fıkıh âlimi.
EBCEDÜ’l-ULÛM
Sıddîk Hasan Han’ın (ö. 1890) ilimlerin tasnifine dair ansiklopedik eseri.
EBHERÎ, Emînüddin
Matematikçi, astronom, tabip ve fakih.
EBÎVERDÎ
Büyük Selçuklular devrinde yetişen şair ve edip, ahbâr ve nesep âlimi.
EBÜ’l-HAYR el-İŞBÎLÎ
Kitâbü’l-Filâḥa adlı eseriyle tanınan Endülüslü âlim.
EBÜ’l-KĀSIM el-IRÂKĪ
İslâm dünyasının Câbir b. Hayyân ve Ebû Bekir er-Râzî’den sonra yetiştirdiği en büyük kimyacılardan.
EKMELEDDİN en-NAHCUVÂNÎ
Mevlânâ’nın hekimi ve yakın dostu.
FAHREDDİN DİVRİĞÎ
Türk dil âlimi ve fakih.
FÂSÎ, Takıyyüddin
Mekke tarihi hakkındaki eserleriyle tanınan Mâlikî fakihi.
FEZÂRÎ, Muhammed b. İbrâhim
İslâm dünyasında ilk usturlabı yaparak kullandığı kaydedilen astronomi âlimi.
GAZANFER et-TEBRÎZÎ
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin vefatı sırasında yanında bulunan iki tabipten biri.
HALEBÎ, Nûreddin
es-Sîretü’l-Ḥalebiyye adlı eseriyle tanınan müellif, Şâfiî fakihi.
HASAN İLMÎ BEY
Giritli mülkiye memuru, şair ve sözlük yazarı.
HATÎB el-ÜMEVÎ
Endülüslü edip ve astronomi âlimi.
HAYÂTÜ’l-HAYEVÂN
Demîrî’nin (ö. 808/1405) hayvanlar ansiklopedisi mahiyetindeki eseri.
HAZRECÎ, Ali b. Hasan
Yemen tarihçisi.
HEREVÎ, Ali b. Ebû Bekir
Kitâbü’l-İşârât ilâ maʿrifeti’z-ziyârât adlı eseriyle tanınan seyyah, Şâfiî âlimi.
HEYSEM b. ADÎ
Ahbâr ve ensâb âlimi.
HİYEL
İslâm ilimler tarihinde mekanik teknoloji ve mühendisliğe dair bilgi ve uygulamaları konu alan ilim dalı.
HUBEYŞ et-TİFLÎSÎ
Anadolu Selçuklu dönemi tabip ve müneccimi.
İBN ABDÜLMELİK
Mağrib ve Endülüs tarihçisi, edip ve şair.
İBN EBÛ UZEYBE
Kudüslü tarihçi.
İBN HAMEVEYH, Tâceddin
Tarihçi, edip, şair ve mutasavvıf.
İBN İLALMIŞ
Ḥilyetü’s-seriyyîn min ḫavâṣṣi’d-Düneysiriyyîn adlı eseriyle meşhur olan tarihçi, tıp ve hadis âlimi.
İBN SEMÜRE el-CA‘DÎ
Fakih ve tarihçi.
İBNÜ’l-AVVÂM
Kitâbü’l-Filâḥa adlı eseriyle tanınan Endülüslü botanik âlimi.
İBNÜ’d-DEVÂDÂRÎ
Memlük tarihçisi.
İBNÜ’l-HANBELÎ, Radıyyüddin
Tarihçi, dil âlimi, edip, şair ve fakih.
İBNÜ’l-LEBBÛDÎ
Çok yönlü âlim, şair ve devlet adamı.
İBNÜ’l-MİTRÂN
Selâhaddîn-i Eyyûbî’nin baştabibi.
İBNÜ’ş-ŞEMM‘
Tunuslu tarihçi.
İNGİLİZ KERİM EFENDİ
İngiliz diline ve kültürüne vâkıf ilk Osmanlı âlimlerinden biri.
el-KĀNÛNÜ’l-MES‘ÛDÎ
Bîrûnî’nin (ö. 453/1061 [?]) astronomi ağırlıklı ansiklopedik eseri.
KAZVÎNÎ, Zekeriyyâ b. Muhammed
Ünlü coğrafyacı.
KIRBELYÂNÎ
Endülüslü hekim ve tıbbî bitkiler uzmanı.
KUŞEYRÎ, Muhammed b. Saîd
Târîḫu’r-Raḳḳa adlı eseriyle tanınan hadisçi.
KÛTVÂL
Hindistan’da hüküm süren İslâm devletlerinde şehir veya kasabalardaki asayişten sorumlu yarı askerî memur.
MECMÛATÜ HEY’ETİ’l-KADÎME ve’l-CEDÎDE
İbrâhim Müteferrika’nın (ö. 1160/1747) Latince’den Türkçe’ye çevirdiği astronomi kitabı.
MEHMED SUÛDÎ EFENDİ
Osmanlı coğrafyacısı, şair.
NECMEDDİN el-GAZZÎ
Fıkıh, hadis ve biyografi âlimi.
NÛMAN EFENDİ, Eğinli
Matematik âlimi ve tarihçi.
TDV İslâm Ansiklopedisi'nden rastgele bir madde okumak ister misiniz?
BAŞKA BİR MADDE GÖSTER