SÜLEYMAN ATEŞ

Elazığ’da doğdu (1933; nüfus kaydına göre 1938). Hâfızlığını tamamladıktan sonra Elazığ ve Erzurum’da klasik medrese usulüne göre İslâm ilimlerini tahsil etti. Elazığ İmam-Hatip Lisesi’nden (1960), Elazığ Lisesi’nden (1960) ve Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nden (1964) mezun oldu. Aynı fakültede “Sülemî ve Tasavvufî Tefsiri” başlıklı teziyle doktorasını tamamladı (dan. Prof. Dr. M. Tayyib Okiç, 1968). “İşârî Tefsir Okulu” başlıklı takdim çalışmasıyla doçent unvanı aldı (1973) ve 1979’da profesör oldu.

Elazığ İmam-Hatip Lisesi’nde öğretmenlik yaptı (1964). Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde Tefsir Anabilim Dalı asistanı olarak göreve başladı (1965); aynı fakültede uzun yıllar boyunca ve belli aralıklarla çeşitli akademik ve idarî görevlerde bulundu (1965-1976, 1978-1979, 1982-1983). İki yıla yakın bir süre Diyanet İşleri başkanlığı yaptıktan (1976-1978) sonra aynı fakültedeki görevine döndü. Suudi Arabistan İmam Muhammed Üniversitesi’nde (1980-1982, 1984-1987) Kur’ân-ı Kerim ve tefsir, Cezayir Emîr Abdülkâdir İslâm İlimleri Üniversitesi’nde (1987-1988) tefsir ve tasavvuf alanlarında dersler verdi. Ardından tekrar Türkiye’ye döndü ve Samsun Ondokuz Mayıs (1988-1995), İstanbul (1995-1996) ve Marmara (1996-1998) üniversitelerinin İlâhiyat fakültelerinde öğretim üyesi olarak görev yaptı. Suudi Arabistan ve Cezayir dışında Irak (1973), Mısır (1973) ve Almanya’ya (1979) araştırma ve öğrenim amaçlı ziyaretlerde bulundu.

TDV İslâm Ansiklopedisi’ne hizmetleri sebebiyle Diyanet İşleri Başkanlığı’nın “Yüzyılın İslâm Kültür Hizmeti Onur ve Hizmet Ödülleri” kapsamında onur ödülüne (2014) layık görüldü.

İlmî ve akademik çalışmaları Kur’an ilimleri, tefsir ve tasavvuf alanlarında yoğunlaşmış ve Türkiye’de önemli bir çığır açmıştır.

İslâm’a İtirazlar, Kur’ân-ı Kerîm’den Cevaplar (Ankara 1966), İslâm Tasavvufu (Ankara 1972; İstanbul 2005), İşârî Tefsir Okulu (Ankara 1974; İstanbul 1998), Kur’ân-ı Kerîm ve Yüce Meâli (İstanbul 1975, 2005), Kur’an Nizamı (İstanbul 1979), İnsan ve İnsanüstü: Ruh, Melek, Cin, İnsan (İstanbul 1979, 2016), Yüce Kur’ân’ın Çağdaş Tefsîri (on iki cilt: İstanbul 1988-1992), Kur’ân Ansiklopedisi (otuz cilt: İstanbul 2003), Kur’an Işığında Soru ve Cevaplarla İslâm (altı cilt: İstanbul 2009) başlıca eserleri arasında sayılabilir. Ayrıca hatıralarını Bir Ömür Böyle Geçti: Anılar (İstanbul 2007) adıyla kitaplaştırmıştır.